Yüzyılın salgın hastalığı Covid-19’un akabinde çok sayıda insanı etkileyen ve vefatına neden olan ikinci kıymetli bulaşıcı hastalığın tüberküloz olduğunu biliyor muydunuz? Halk ortasında ‘verem’ olarak da isimlendirilen tüberküloz hastalığı dünyada her yıl milyonlarca kişinin kapısını çalıyor. Acıbadem Taksim Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim “Sağlık Bakanlığı, 2020 yılı raporunda ülkemizdeki tüberküloz hasta sayısının 11.788 olduğunu ve 836 kişinin tüberküloz nedeniyle hayatını kaybettiğini bildirmiştir. Dünyada her yıl yaklaşık 10 milyon kişi tüberküloza yakalanmaktadır ve 2020 yılında 1,5 milyon kişi tüberkülozdan ölmüştür. Tüberküloz dünyada mevt nedenleri ortasında 13. sırada yer almaktadır” diyor. Covid-19 pandemisinin tüberkülozun teşhis ve tedavisini son derece olumsuz etkilediğini belirten Doç. Dr. Tülin Sevim, 24 Mart Dünya Tüberküloz Günü kapsamında yaptığı açıklamada tüberkülozun en sık görülen 6 kıymetli belirtisini anlattı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Solunum yoluyla bulaşıyor
Halk ortasında ‘verem’ olarak da bilinen tüberküloz, hava yoluyla bireyden bireye yayılan, bulaşılıcığı yüksek bir enfeksiyon olarak günümüzde de çok sayıda kişiyi tesirine almaya devam ediyor. Acıbadem Taksim Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim, tüberkülozun, başta akciğerler olmak üzere tüm organlarda görülebilen bir hastalık olduğunu belirterek “Tüberküloz beşerden beşere teneffüs yoluyla bulaşır.Tüberküloz hastası öksürürken, hapşırırken çok sayıda basili dış ortama saçar. Havada asılı olarak kalan bu mikroplar, hastalığın başka insanlara bulaşmasına neden olmaktadır. Tüberküloz, insanlık tarihi kadar eski bir hastalıktır ve hala kıymetli bir halk sıhhati sorunu olmaya devam etmektedir” diyor. Türkiye’de tüberküloz denetim çalışmalarının asıl olarak “Verem Savaşı Dispanserleri” tarafından yürütüldüğünü, Sıhhat Bakanlığı 2020 yılı raporuna nazaran ülkemizdeki tüberküloz hasta sayısının 11.788 olduğunu, 836 kişinin de tüberküloz nedeniyle hayatını kaybettiğini söyleyen Doç. Dr. Tülin Sevim şöyle konuşuyor: “Dünyada her yıl yaklaşık 10 milyon kişi tüberküloza yakalanmaktadır ve 2020 yılında 1,5 milyon kişi tüberkülozdan hayatını kaybetmiştir. Tüberküloz dünyada tüm vefat nedenleri ortasında 13. sırada yer almaktadır.”
Covid-19 pandemisi çok olumsuz etkiledi!
Covid-19 pandemisinin, tüm dünyada ve ülkemizde tüberküloz denetimini olumsuz istikamette etkilediğini belirten Doç. Dr. Tülin Sevim “Sağlık çalışanlarının yüklü olarak Covid-19 ile çabada görevlendirilmesi, insanların Covid-19 korkusu ile sıhhat kurumlarına başvurmaktan çekinmeleri tüm dünyada temel tüberküloz hizmetlerinde önemli aksamalara neden olmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü; 2020 yılında 2019’a kıyasla çok daha az sayıda şahsa tüberküloz tanısı konularak tedaviye başlandığını bildirmiştir. Pandemi devrinde öteki birçok hastalıkta olduğu üzere tüberküloz teşhis ve tedavisinde de gecikmeler yaşanmaktadır. Bu nedenle Covid-19 pandemisi sonrası tüberküloz hastalığında değerli artış yaşanabilir” diyor.
Tüberkülozun en sık görülen 6 belirtisi!
Tüberkülozda görülen belirtilerin hiç birisinin tüberküloza has olmadığını, öbür birçok hastalıkta da görülebildiğini belirten Doç. Dr. Tülin Sevim şöyle konuşuyor: “Tüberkülozun en değerli özelliği sinsi bir hastalık olmasıdır; hafif şikâyetlerle başlar ve yavaş ilerler. Erken teşhis için 2-3 haftadan daha uzun müddettir öksürük yakınması olan bireyler kesinlikle göğüs hastalıkları polikliniğine yahut Verem Savaşı Dispanserlerine başvurmalıdır. Akciğer grafisi ve balgam muayenesi ile süratle teşhis koyup tedaviye başlamak mümkündür.” Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim, tüberkülozun en sık görülen 6 belirtisini şöyle sıralıyor;
- Öksürük, balgam
Öksürük tüberkülozda en sık karşılaşılan belirtidir. Başlangıçta kuru öksürük halindedir, hastalık ilerledikçe balgam da eklenir. Üst teneffüs yolu enfeksiyonları, zatürre, akciğer kanseri, bronşektazi (bronşların kalıcı olarak genişlemesi) üzere birçok hastalık emsal şikâyetlere neden olabilir. Tüberküloz sinsi seyir gösteren bir hastalıktır, en kıymetli özelliği belirtilerin hafif biçimde başlayıp vakit içinde ilerlemesidir. Erken teşhis için 2-3 haftadan uzun süren öksürüğü olan hastalarda kesinlikle akciğer grafisi çekilmeli ve balgam muayenesi yapılmalıdır.
- Balgamda kan görülmesi
Bazı hastalarda hastalığın ilerleyen periyotlarında kanlı balgam (hemoptizi) görülebilir. Bilhassa akciğerlerinde yara (kavite) olan hastalarda; yara duvarındaki küçük bir damarın çatlaması balgamla karışık kanamaya neden olabilir. Hemoptizinin en sık nedenleri tüberküloz, bronşektazi ve akciğer kanseridir. Genç, daha evvel rastgele bir akciğer hastalığı geçirmemiş, sigara içmeyen bir bireyde balgamda kan görüldüğünde birinci akla gelmesi gereken hastalık tüberkülozdur.
- Göğüs ağrısı
Göğüs ağrısı daha çok akciğer zarı tüberkülozunda görülen bir belirtidir. Ağrı nefes almakla artar. Göğüs ağrısı; kalp ve akciğerlerin birçok hastalığında görülebilir. Göğüs ağrısıyla birlikte; bir müddettir devam eden iştahsızlık, ateş, kuru öksürük üzere şikâyetler de mevcutsa tüberküloz düşünülmelidir.
- Ateş
Hastalığın ileri periyotlarında ortaya çıkan bir belirtidir. Ateş ekseriyetle sabahları olağan yahut düşüktür, gün boyunca yükselir, öğlenden sonra geç saatlerde yahut akşam saatlerinde en yüksek seviyeye ulaşır. Ateş, tüberküloz dışında da bir çok enfeksiyon yahut enfeksiyon dışı hastalığın belirtisi olabilir.
- Kilo kaybı
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim “Birçok hastalıkta olduğu üzere tüberküloz hastalarında da iştahsızlık, halsizlik ve kilo kaybı görülebilmektedir” diyor.
- Gece terlemesi
Hemen herkes uykusunda terleyebilir. Gece terlemesinin bir hastalık belirtisi olarak değerlendirilebilmesi için, beraberinde öbür belirtilerinin bulunması, terlemenin yatak kadrolarını ıslatacak yahut kişiyi uykusundan uyandıracak boyutlarda olması gerekir. Tüberküloz hastalığının belirtilerinden biri olan gece terlemesi, lenf bezi kanseri (lenfoma), tiroit hastalıkları, diyabet üzere hastalıklarda da görülebilir. Hastanın başka yakınmaları ile birlikte kıymetlendirilmesi gerekir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
