Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bayan Kolları, 81 vilayette eş vakitli olarak düzenlediği basın açıklamasında 3 Nisan 1930 tarihinde Türkiye’de bayanlara seçme ve seçilme hakkının verilmesini kutladı. Türk bayanının siyasetteki geçmişine vurgu yapan CHP Narlıdere İlçe Bayan Kolları Lideri Ömür Gürokur, bayanların siyasette eşit temsil hakkına sahip olması gerektiğini söyledi.
CHP Narlıdere Bayan Kolları Lideri Ömür Gürokur, Türkiye’de bayanların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının birinci adımının 3 Nisan 1930 tarihinde atıldığını belirtti. Cumhuriyet Halk Partisi Bayan Kolları olarak 81 vilayette eş vakitli açıklama yaptıklarını belirten Lider Gürokur, “92 yıl evvel bugün, Belediye Kanunu’nu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilmiş ve bayanlar mahallî idarelerde seçme ve seçilme hakkını elde etmiştir. Bir defa daha ulu başkanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü ve eşitlik gayretine omuz verenleri hürmetle ve minnetle anıyoruz. Cumhuriyet, aslında bir bayan ihtilalidir. Bayan ve Cumhuriyet birbirini tamamlayan bir bütündür. Ülkemizin kurucusu ve kurtarıcısı Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’ni bayan erkek bir ortada kurduğumuzu vurgulamış ve şöyle demiştir: “Dünyada hiçbir milletin bayanı ben Anadolu bayanından daha fazla çalıştım, milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu bayanı kadar uğraş gösterdim diyemez” dedi.
‘AFET İNAN’I ÖRNEK ALIYORUZ’
“Partimizin birinci bayan üyesi ve Atatürk’ün manevi kızı olan Afet İnan, örnek bir siyasi profil olmuştur” diyen Lider Ömür Gürokur, “Çok güzel bir eğitim almış ve yaptığı konuşmalarda, bayanın seçme ve seçilme hakkını savunmuştur. Ulusal hakimiyetin, cinsiyet farkı gözetmeksizin tüm millete ilişkin olduğunu vurgulamıştır. Ulusal egemenlik bir bütündür ve yalnızca toplumun bir kısmını oluşturan erkekler için değil herkes için vardır. Tarihin akışının değişmesinde kıymetli bir vazife üstlenen Afet İnan, bayanların erkeklerin yaptığı bütün işleri yaptığını, savaşlarda, meydan muharebelerinde erkeklerle birlikte uğraş ettiğini anlatmıştır. Bayanın seçme ve seçilme hakkını kazanmasının, demokrasinin gerekliliği olduğunu güçlü bir biçimde tabir etmiştir. Türkiye’nin birinci bayan belediye lideri; 3 Nisan 1930’da, Artvin’in Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya beldesinden seçilen Sadiye Hanım’dır. 26 Ekim 1933 tarihinde ise bayanlar, köy ihtiyar heyetlerinde ve muhtarlıklarda seçme ve seçilme hakkını kazandı. Aydın’ın Çine ilçesine bağlı Demirdere köyünde, yaklaşık 500 oy alarak seçimi kazanan Gül Esin, Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci bayan muhtarı oldu. 5 Aralık 1934 tarihinde, bayanlar parlamentoda seçme ve seçilme hakkını birçok gelişmiş ülkeden evvel elde etti. Türkiye’nin birinci bayan vilayet belediye lideri olan Müfide İlhan ise, hak kazanımından 20 yıl sonra; 1950 yılında Mersin’den seçildi” dedi.
‘19 SEÇİMDE 156 BAYAN SEÇİLDİ’
Başkan Ömür, Türkiye’de bayanların mahallî idarelerde seçme ve seçilme hakkını kazanmasının 92’nci yıldönümünde bayanların temsilde hangi noktada olduğuna vurgu yaptı.
1930-2019 yılları ortasında yapılan 19 mahallî seçimde, toplamda yalnızca 156 bayan belediye lideri seçildiğini belirten Lider Ömür, “Erkeklerde ise bu sayı 32 bin. Cumhuriyet tarihi boyunca bayan belediye lideri oranı olarak en fazla yüzde 3’e ulaşabildi. Bayan belediye meclis üyesi oranı en fazla yüzde 11, bayan vilayet genel meclis üyesi oranı en fazla yüzde 3 ve bayan muhtar oranı en fazla yüzde 2 olabildi. 2019 yılında gerçekleşen son mahallî seçimlerde bir değişiklik oldu mu diye baktığımızda ise karşımıza çıkan tablo şu haldedir:
· 20.745 belediye meclis üyesinin yalnızca 2.283’ü bayandır.
· 1.389 belediye liderinin yalnızca 21’i bayandır.
· 30 büyükşehir belediye liderinin yalnızca 2’si bayandır.
· 50.157 muhtardan yalnızca 1.119’u bayandır.
· 1.272 Vilayet genel meclis üyesinin yalnızca 48’i bayandır.
Bu datalar ortadan geçen 92 yıla karşın, bayanların eşit temsilden ne kadar uzak olduğunu göstermektedir. Bu tablonun nedeni; bayanların yetersizliği yahut siyasette yer almak istememesi değildir. Bayanların eşit temsil hakkına erişmesi için, öncelikle ülkeyi yönetenlerin zihniyeti değişmelidir. “Evet şöyle sembolik de olsa bayan milletvekillerimizden hiç olmazsa iki adedini alalım” diyen anlayıştan, eşitlik beklenemez. Tüm kararların bir kişinin iki dudağı ortasına sıkıştığı şahsım hükümeti, demokratik bir siyaset üretemez Bayanların can simidi olan İstanbul Sözleşmesi’ni feshedenlerin “Güçlü Bayan, Güçlü Türkiye” sloganına inanmamız istenemez. Bayan erkek eşitliğine inanmayanlardan, bayanı özgürleştiren ve hayatın her alanında güçlendiren siyasetler beklenemez” dedi.
‘EŞİT TEMSİL HAKKI’
“Bizler, Cumhuriyet Halk Partisi Bayan Kolları olarak; hepimizi özgürleştiren laiklik unsuruna sıkı sıkıya sarılıyoruz” diyen Lider Gürokur, “Eşitlik gayretini kadın-erkek bir ortada veriyoruz. Bu eşitsiz sistemi değiştirmek için Genel Liderimiz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun birinci imzacısı olduğu ve bayanların siyasette eşit temsil edileceği kanun teklifimizi Meclis’e sunduk. Bu teklifle hem genel hem de mahallî seçimlerde fermuar sistemiyle yüzde 50-50 temsili yasal teminat altına almak istedik. Bilindiği üzere; teklifimiz AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. Lakin sanmasınlar ki pes ettik. Eşitlik çabamızdan asla ödün vermeyeceğiz” dedi.
‘YOL HARİTASI HAZIR’
AKP iktidarlarında, bayanların hissesine yoksulluk, mahrumluk, şiddet ve mevt düştüğünü belirten Lider Gürokur, “Bu tespitimizi bilgiler de doğruluyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün 2019 yılı bilgilerine nazaran; Türkiye bayana yönelik şiddette 1. sırada yer alıyor. Ülkemizde, her 10 bayandan 4’ü hayatında en az bir defa erkek şiddetine maruz kalıyor. Bu sistemi değiştirmenin tek yolu eşitlikçi siyasetlerden geçiyor. Bizler, bayanların eşit temsil edildiği demokratik, laik bir Türkiye’yi tekrar inşa etmeye kararlıyız. Halkın gasp edilmiş egemenlik hakkını tekrar halka iade edeceğiz. Bunun için de yol haritamız hazır. Altı başkanın imzaladığı “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” mutabakatında da belirttiğimiz üzere bütüncül siyasetler üreterek, çoğulcu ve iştirakçi demokrasiyi tesis edeceğiz. Temel hak ve özgürlüklerin garanti altına alındığı, niyetlerin özgürce tabir edildiği, din ve vicdan özgürlüğünün, basın özgürlüğünün, bayan haklarının, çocuk haklarının, etraf haklarının tam manasıyla garanti altına alındığı özgürlükçü bir sistem inşa edeceğiz. İlkokul birinci sınıftan itibaren eğitim müfredatına insan hakları ve kadın-erkek eşitliği dersleri koyacağız. Kız çocuklarının eğitim hakkını teminat altına alacak ve bu hakka erişimin önündeki tüm pürüzleri tek tek kaldıracağız. Eşitliği de özgürlüğü de birinci seçimlerden sonra bu topraklarda hâkim kılacağız.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
