Bu iş birliği, hasta ve yakınlarının hayat kalitesini belirliyor
Dünyada en değerli toplum sıhhati meseleleri sıralamasında altıncı sırada yer alan ve hayat uzunluğu devam eden bir psikiyatrik rahatsızlık olan bipolar bozukluk, bireyin ömür kalitesini etkiliyor. Aile, hasta ve tabip iş birliğinin değerine işaret eden uzmanlar, bu iş birliğindeki aksamanın tedaviyi, hastanın güzellik halini ve hayat kalitesini çok önemli manada etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Dünyada her yıl 30 Mart Dünya Bipolar Günü olarak anılıyor. Dünya genelinde yaklaşık 60 milyon kişinin bipolar bozukluktan etkilendiği kestirim ediliyor. Bipolar bozukluğu olduğu düşünülen ünlü ressam Vincent Van Gogh’un doğum günü olan 30 Mart, tüm dünyada ve Türkiye’de bipolar bozukluk ile ilgili farkındalık, dayanışma ve toplumsal damgalamaya karşı uğraş günü olarak kutlanıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, Dünya Bipolar Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada bipolar hastalarına yaklaşım konusunda ailelere tavsiyelerde bulundu.
Dünyada en kıymetli altıncı toplum sıhhati sorunu
Bipolar bozukluğun teşhis ve tedavisi olan, coğrafya, ırk ya da cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm dünyada misal oranlarda ortaya çıkan bir hastalık olduğunu kaydeden Dr. Firdevs Seyfe Şen, “Bipolar bozukluğun dünya üzerindeki yaygınlığının yüzde 1 ile yüzde 2 ortasında olduğu ve yüzde 5’e kadar çıkabildiği öngörülmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran, en değerli toplum sıhhati meseleleri sıralamasında altıncı sıradadır. Zira süratle tedavi edilmezse potansiyel olarak pek çok kayba yol açabilecek bir hastalıktır.” diye konuştu.
Duygusal ve davranışsal iniş çıkışlarla devam eden bir rahatsızlık
Bipolar bozukluğun bir duygudurum bozukluğu olduğunu tabir eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, “Bipolar bozukluk, manik ve depresif olmak üzere iki uçlu bozukluğun yaşandığı bir hastalıktır. Taşkınlık (mani) ya da çökkünlük (depresyon) periyotlarıyla muhakkak, duygusal ve davranışsal iniş çıkışlarla giden, orta devirlerde bireylerin olağan hallerine döndükleri, yineleyici özellikte ve ömür uzunluğu süren bir psikiyatrik rahatsızlıktır.”dedi.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, hastalığın kişinin riskli davranışlar sergilemesine neden olarak bu riskli davranışlar nedeni ile kişinin ilgilerine ve mesleğine ziyan verebileceği ihtarında bulunarak bu nedenle süratli teşhis ve tedavinin çok değerli olduğunu söyledi.
Depresif periyotta intihar fikirleri ortaya çıkabilir
Bipolar bozukluğun periyotlarına ait bilgi veren Psikiyatri Uzmanı Dr. Firdevs Seyfe Şen, şunları söyledi:
Depresif periyot: Çökkün, üzgün, ümitsiz, huzursuz hissetmek, bariz güç eksikliği, yorgunluk, konsantrasyon kaybı ve unutkanlık, günlük faaliyetlere ilgi kaybı, aileden ve etraftan uzaklaşma, hiçbir şeyden zevk alamama, değersizlik duygusu, suçluluk ve ümitsizlik, karamsarlık, kendinden kuşku duyma, halüsinasyonlar, mantıksız niyetler, uyumakta zorluk yahut çok ahenge, intihar kanıları ile kendisini ortaya koyar.
Manik yahut hipomanik dönem: Hastalar yaratıcılıklarının arttığını, işlerinin şahane gittiğini belirterek tedaviyi reddedebilirler. Bu devirde çok derecede enerjik hissetmek, daima heyecanlı hissetmek, fikir değişiminde süratlilik, optimistlik, odaklanmakta problemler yaşamak, az uyumak, süratli konuşmak, cinsel istekte artış ya da uygunsuz cinsel davranışlar, çok sevinçli olmanın tam tersine çok süratli sinirlenebilme, huzursuzluk, kavgacılık, iştah sorunları, dikkatsizlik, bu belirtilere bağlı alkol ve uyuşturucu kullanma durumu ile kendisini ortaya koyar.
Hasta yakını güçlü olmak zorunda
Bipolar hastası ile yaşamanın hastalığı yaşamak kadar sıkıntı ve gerilimli olduğunu söz eden Dr. Firdevs Seyfe Şen, “Hatta birtakım durumlarda bilhassa hastalığın faal devirlerinde hastayı ve hastalık nedeni ile yaptıklarını denetim etmek gerekliliği için hasta yakını olmak daha da zordur. Uçak seyahati sırasında oksijen maskesi anonslarını hatırlayın: ‘Küçük çocuğu olan anneler için evvel kendi maskenizi takın sonra bebeğinizin maskesini takın.’ Hasta yakınlarının kendi ilgi alanları ve hobilerine vakit ayırması, çeşitli dayanak kümelerine üye olması ve takviye almaları kıymetlidir. Kendilerini ayakta ve güçlü tutamazlarsa hastaya dayanak olmak çok zorlaşabilir.” diye konuştu.
Bipolar bozukluğun bireye, yetiştiği bölgeye, aileye, taşıdığı genlere ve kültürel coğrafyaya bağlı olarak semptomlarda değişiklik gösterebildiğini kaydeden Dr. Firdevs Seyfe Şen, bu hastalara genel yargılarla değil, daha kişi özelinde bakarak yaklaşmanın değerli olduğunu söz etti.
Aile, hasta, hekim iş birliğinde aksama olmamalı
Bipolar hastalarına yaklaşımda aile tavırlarının değerine işaret eden Dr. Firdevs Seyfe Şen, “Aile-hasta-doktor iş birliği, bipolar bozuklukta olmazsa olmaz bir üçlüdür. Bunlardan birinde aksama olması, tedaviyi, hastanın yeterlilik halini ve hayat kalitesini çok önemli manada aksatabilir.” ikazında bulunarak tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Ailenin hastalık devirlerini ve devirlere ilişkin bulguları çok yeterli tanıması ve değişiklik halinde tedavi grubu ile iş birliğine geçmesi gerekir.
Hastaya takviye olunmalı
Anlayışlı olun. Hastaya her şartta yanında ve dayanak olduğunuzu hissettirmek kıymetlidir. Hastalığın seyri ve tedavi konusunda cesaretlendirici olmalısınız.
Sabırlı olmaya çalışın, tedaviden mucizeler beklemeyin. Vakte gereksinim olduğunu ve çok uzun müddet denetim altında olması gerektiğini unutmamaya çalışın. Gerçekçi olmak ve beklentiyi çok yükseltmemek her vakit hastanın lehinedir.
Hastalık periyodunda hastanın yaptıklarından hastayı sorumlu tutup eleştirmek, yargılamak hastaya ve tedaviye önemli ziyanlar verebilir.
Aile içi çatışma ve gerilim faktörlerinin mümkün olduğunca azaltılması değerlidir. Açık ve gerçekçi bir halde irtibat kurmaya çalışın.
Atak devirlerinde hiçbir davranışı ve söylenenleri ferdî algılamayın. Unutmayın ki hastalık nedeni ile kendisinden hiç beklenmeyen davranışları sergileyebilirler. Tahammül sınırlarınızın çok zorlandığını hissediyorsanız ortaya ara koymaya çalışın. Katiyetle tartışmaktan kaçının.
Uykunun bozulması atak devirlerini hızlandırabilir!
Uyku ve iştah konusunda dikkatli olun ve yemesi için ve uyuması için teşvik edin. Uykunun bozulması atak devirlerini hızlandırabilir.
Bilginin olmadığı yerde cehalet ve dehşet ortaya çıkar. Bilmediğiniz şeyleri yönetemezsiniz.
Hastalık ve tedavi hakkında bilgi edinin. Tedavi takımı ile sıkı bir irtibatta olun ve her mevzuyu kesinlikle sorup öğrenmeye çalışın. Hastalık belirtileri konusunda her vakit alarm durumunda kalmaya çalışın.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
