Son yıllarda çalışma hayatında ve emeklilik sisteminde yapılan ıslahatlara yenileri de eklenecek. Milyonlarca vatandaşın beklediği iki kıymetli hususta yenilik 12. Kalkınma Planı ile hayata geçecek. Emeklilik aylık bağlama sistemi değişecek.
İktidara yakınlığı ile bilinen Sabah’ın aktardığına nazaran, emeklilik için yeni bir ıslahat yapılarak emekli olma kriterleri yine belirlenecek. Böylelikle çalışma hayatındaki faal pasif istikrarı tekrar kurulacak. Ayrıyeten meskende engelli bireylere bakanlar toplumsal teminata kavuşacak.
SİGORTA SİSTEMİNE GİRİYORLAR
Bilindiği üzere Türkiye’de konutta yakınına bakanlara toplumsal ödemeler yapılıyor. Her 6 ayda bir memur maaş katsayısı oranında artan bu aylıklar ödeniyor olsa da bu bireyler toplumsal garantiden mahrum kalıyor.
12. Kalkınma Planı kapsamında, uzun vadeli bakım finansman modelinin geliştirilmesiyle engelli bireye meskende bakım hizmeti sunan şahısların toplumsal güvenlik sistemine dahil edilerek meskende istihdamının desteklenmesine yönelik çalışmalar yapılacak.
Böylece hem istihdam edilmiş hem de toplumsal teminata kavuşmuş olacaklar. Plana nazaran ayrıyeten engellilik konusunda hami ve önleyici çalışmalar aktifleştirilecek, engellilere yönelik sıhhat hizmetlerinin niteliği artırılacak.
ENGELLİ İSTİHDAMI ARTACAK
Öte yandan engellilerin iş hayatında daha çok yer almalarını sağlayacak önlemler de alınacak. İşyerlerinde aşikâr oranda engelli çalıştırma yükümlülüğü bulunuyor.
Engelli emekçi çalıştırma yükümlülüğüne ait sistemlerin kıymetlendirilerek güçlendirileceğinin bildirildiği plana nazaran, kota-ceza tekniğinin ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından uygulanan idari para cezalarının aktifliği ve istihdama katkısı ile uygulamaya ait kontroller artırılacak.
Böylece kamu başta olmak üzere engelli birey istihdamı daha da geliştirilerek çalışma hayatında daha çok yer almaları sağlanacak.
AYLIK BAĞLAMA ORANLARI DEĞİŞİYOR
12. Kalkınma Planı çerçevesinde emeklilerin maaşlarıyla ilgili de değişiklikler öngörülüyor. Şu anda uygulanan sistemde üçlü bir aylık hesaplama formülü kullanılıyor.
2000 öncesi periyot için başka hesaplama yapılırken aylık bağlama oranı yüksek tutuluyor. 2000-2008 ortasındaki periyot için daha düşük aylık bağlama oranı ve farklı katsayılar devreye giriyor.
2008 sonrası için ise tekrar daha düşük aylık bağlama oranı kullanılırken enflasyon ve büyüme de hesaba katılıyor. Artık plana nazaran emeklilik aylık bağlama sistemi tekrar düzenlenecek. Burada öncelik şahısların daha çok prim ödeyerek daha çok maaş almalarında olacak.
Yani gün sayısı arttıkça aylık da artmış olacak. Böylelikle istihdamda kalma müddetleri artıyor olacak. Şimdiki sistemde daha çok gün değil daha çok çıkar emekli aylıklarını artırıcı tesir yapıyor.
YENİ EMEKLİ OLMA DÖNEMİ
Yapılacak bir öbür ıslahat ile birlikte emekli olma kriterleri de yine belirlenirken burada ömür mühletleri de dikkate alınacak. Adaletli ve etkin pasif istikrarını gözeten bir emeklilik sistemi ve aylık bağlama prosedürü ortaya çıkmış olacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altında toplanan Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve SSK kurumları arasında norm birliği sağlanacak. Bu noktada Bağ-Kur prim koşulunun 9 bin günden 7200 güne indirilerek SSK ile eşitlenmesi birinci adım olarak gündeme gelmiş olacak.
Özellikle EYT sonrasında sigortalı olanlar yani 8 Eylül 1999 sonrasında çalışma hayatına katılanlar bu yeni ıslahat sürecine dahil edilecek ve emekli olma sistemi değişmiş olacak.
KAYITLI İSTİHDAM DESTEKLENECEK
Yine toplumsal güvenlik sisteminin güçlendirilmesi sağlanarak hem çalışanların hem de emeklilerin refahı önceliklendirilecek. Kayıtsız çalışma yerine kayıtlı çalışma özendirilerek teşvik edilecek. Toplumsal güvenlik sistemine giriş kolaylaşacak.
Bu maksatla farklı meslek ve gelir kümelerine yönelik yeni uygulamalar geliştirilecek, kolay patronluk uygulaması yaygınlaştırılacak. Düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar üzere kümelere özel toplumsal sigorta programları oluşturulacak.
Daha sonra devreye girecek olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile çalışanların emeklilik devirlerinde refahlarının artması, çift maaş almaları sağlanacak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi sayesinde hem tasarruf imkanına kavuşacak olan çalışanlar için patronlar ve devlet de birikimlere katkı yaparak büyümesini sağlayacak.
Bugün uygulanan Ferdî Emeklilik Sistemi (BES) ile ikinci bir emeklilik ve tasarruf fırsatı oluşuyor. Buraya devletin yüzde 30’luk katkısı dışınrda değişik fonlarda birikimler artıyor. Tamamlayıcı Emeklilik sistemi ile bu katkı bir adım öteye taşınarak patronların de takviyesi sağlanmış olacak.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK VE İKİLİ EMEKLİ MAAŞI İDDİASI
Emeklilik sistemindeki bir başka ıslahat ise tamamlayıcı emeklilik ile gelecek. Orta Vadeli Programda yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TSS) ile çalışanlar SGK dışında bir emekli maaşına daha kavuşacak tezinde bulunuldu.
İddiaya nazaran, böylelikle çalışırken elde edilen refah seviyesinin emekli olunca düşmesi önlenecek. Çalışanların tamamlayıcı emeklilik sistemine girmesiyle üçlü bir dayanak de uygulanacak.
Burada çalışandan kesilen primin dışında zişveren katkısı da sağlanırken devlet dayanağı de gelecek. Şu anda uygulanan Otomatik İştirakli BES sisteminde devlet dayanağı yüzde 30 olarak uygulanıyor. Burada tasarruflar da çeşitli fonlarda kıymetlenecek. Ayrıyeten muhakkak mazeretler ile kısmi para çekme imkanı da getirilecek.
