Doç. Dr. Hasret Haliloğlu “Akromegali Hastalarında Erken Teşhis İçin Toplumsal Farkındalık Şart”
Akromegali hastalığının çok bariz semptom ve bulguları olmasına rağmen hastalığın teşhisinin geç konulduğunu söyleyen Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, yapılan çalışmalarda semptomların başlangıcından teşhis konulmasına kadar geçen mühletin 5-10 yıla kadar geciktiğine işaret etti. Bu manada toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini belirterek “Akromegali Farkındalık Günü” hasebiyle değerli açıklamalarda bulundu.
Yaygın olarak “büyüme hastalığı” olarak da bilinen akromegali çocuk ve ergen yaşta ya da yetişkinlikte ortaya çıkabiliyor. Ender görülen metabolik bir hastalık olan akromegali, çoklukla hipofiz bezinden kaynaklanan âlâ huylu bir tümörün çok büyüme hormonu salgılaması sonucu ortaya çıkıyor. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, hastalıkla ilgili teşhiste gecikmeye bağlı olarak, kalp yetmezliği, tansiyon yüksekliği, diyabet ve birtakım kanserlerin de gelişme riskinin arttığına işaret etti.
TEDAVİ EDİLMEZSE ÖMÜR MÜDDETİNİ KISALTIYOR
Akromegalide görülen büyüme hormonunun çok ölçüde salgılanmasının bedende değerli hastalıklara neden olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Kalpte büyüme, kalp yetersizliği ve kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, beyin damarları hastalıkları bunlardan kimilerini oluşturuyor. Ayrıyeten denetimsiz büyümeye bağlı olarak tiroid nodülleri ve bağırsakta polip oluşumunda artış ve kalın barsak, göğüs ve tiroid bezinin berbat huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş. Tüm bu nedenlerle akromegali hastalığının tedavi edilmemesi durumunda ömür mühletini kısaltan bir hastalık olduğuna işaret eden Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, akromegali hastalığının çok besbelli semptom ve bulguları olmasına rağmen, araştırmalar hastalığın teşhisinin semptomların başlangıcından itibaren 5-10 yıl kadar gecikebildiğini belirtti.
BULGULARIN YAVAŞ ORTAYA ÇIKMASI TANIYI GECİKTİRİYOR
Geç teşhis konmasının en kıymetli sebebinin hastalığın yavaş ilerlemesi, bulguların yavaş ortaya çıkması olduğunu, hasta ve yakınlarının bilhassa fizikî değişimleri fark edemediklerini anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu bilgileri verdi:
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır. Eski fotoğraflara bakıldığında, örneğin yüzdeki majör değişimler net olarak görülebilir. Bununla birlikte hastalar şikayetlerine nazaran ilgili branşlardaki tabibe başvuruyor. Örneğin diş sorunları için diş doktoru, horlama sorunları için KBB yahut göğüs hastalıkları uzmanları, eklem sorunları için fizik tedavi yahut ortopedi uzmanları üzere. Münasebetiyle bu uzmanlıktaki doktorların de akromegali semptom ve bulgularını fark etmeleri kıymet taşır.
YÜZÜKLER DAR GELİR, AYAKKABI NUMARASI BÜYÜR…
Doç. Dr. Hasret Haliloğlu’nun verdiği bilgiye nazaran, büyüme hormonun çok salgılanması bedendeki doku ve organlarda çok büyümelere yol açıyor. Şayet bu çok salgılanma şimdi büyüme tamamlanmamış, kemiklerin uzaması sona ermemiş çocukluk ve ergenlik çağında gelişirse hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor. Bu durum, erişkin yaşta, büyüme plaklarının kapanması sonrası ortaya çıktığında hastalarda el ve ayaklarda büyüme ve buna bağlı olarak yüzüklerin dar gelmesi, ayakkabı numaralarında büyüme üzere belirtilerle kendini gösteriyor.
Bununla birlikte hastanın fizikî manzarasında de değişikler ortaya çıktığını söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, kelamlarına şöyle devam etti: “Yetişkinlerde yüz çizgilerinde kabalaşma, çene ve alında belirginleşme, dişlerde ayrışma, seste kalınlaşma, lisanda ve üst damaktaki yumuşak dokuların çok büyümesine bağlı horlama ve uyku apne sendromu, cinsel işlevlerde azalma, kemik ve kaslarda çok büyümeye bağlı kas-eklem ağrıları ve çok terleme bulgularına sık rastlanır. Ayrıyeten hipofiz bezi tümörünün bası tesirine bağlı olarak baş ağrısı, görme bozuklukları da görülebilir.”
TANI LABORATUVAR TESTLERİ VE GÖRÜNTÜLEMELERLE KONUR
Akromegaliden kuşku edilen hastalarda teşhis için laboratuvar testleri ve görüntüleme formüllerinin bir ortada kullanıldığını anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu bilgileri verdi: “Öncelikle kanda büyüme hormonu ve büyüme hormonunun tesiriyle karaciğerde sentezlenen insülin gibisi büyüme faktörü-1 (IGF-1) tetkiklerine bakılır. Şayet IGF-1 seviyesi yüksek tespit edilirse, tanıyı doğrulamak için şeker yükleme testi ile büyüme hormonu seviyesi kıymetlendirilir. Bu tetkiklerin yanı sıra, hormonun salgılandığı tümörü tespit etmek için hipofiz bezinin MR ile görüntülemesi yapılır.”
TEDAVİDE ALTIN STANDART CERRAHİ
Laboratuvar ve görüntüleme tetkikleriyle akromegali tanısı katılaşan hastalarda birinci ve altın standart tedavi tümörün hipofiz bezinden cerrahi ile çıkartılması olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu şunları anlattı:
“Cerrahi sonrası hormon denetimi kâfi sağlanamayan hastalarda ilaç tedavileri yahut ilaç tedavisi ve cerrahiye karşın denetim altına alınamamış akromegali hastalarında tümör bölgesine Radyoterapi yahut stereotaktik radyo cerrahi üzere tedavi prosedürleri kullanılabiliyor. Bu noktada değerli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir. Erken teşhis için de toplumsal farkındalığın artırılması son derece ehemmiyet taşıyor.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
