Boğazda akıntı hissi, daima boğaz temizleme ve çok sık yutkunma muhtaçlığına sebep olan geniz akıntısı toplumda sık karşılaşan rahatsızlıklar ortasında yer alıyor. Geniz akıntısı çoğunlukla burnun yapısal sorunları, üst teneffüs yolları enfeksiyonları ve alerjik hastalıklar sonucu meydana geliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Şenol Çomoğlu, geniz akıntısı ve tedavi formülleri hakkına bilgi verdi.
Geniz akıntısı, boğazda mukus birikimi ya da mukusun genizden yutak kısmına yani boğaza gerçek akıyor olma hissidir. Olağanda burun içi ve sinüsler “mukoza” denilen bir doku ile döşelidir. Mukoza içindeki küçük salgı hücreleri günde toplam 1-2 litre ince “mukus” üretirler. Mukoza üzerindeki tüysü hücreler ise bu ince mukusu ritmik olarak belirli bir tarafta geriye gerçek geniz bölgesine iterler. Bu mukus yutkunma sırasında yutulur ve bu durumun farkına varılmaz. Bu mukus üretim ve hareket sistemi “mukosilyer klirens” olarak isimlendirilir. Sinüslerin ve solunan havanın nemlenmesi, temizlenmesi, solunan havanın filtrelenmesi, yabancı cisimlerin tutulması, enfeksiyonun önlenmesi üzere birçok fonksiyonu yerine getirmektedir.
Geniz akıntısın birçok nedeni bulunuyor
“Mukosilyer klirens” düzeneğinin rastgele bir sebeple düzgün çalışmaması ya da mukus üretimindeki olağandışı artışa yol açan durumlar geniz akıntısına yol açabilir.
Geniz akıntısına neden olan kimi durumlar şunlardır;
- Burnun yapısal problemleri
- Soğuk algınlığı yahut grip (üst teneffüs yolu virüsleri)
- Alerjik rinit (saman nezlesi)
- Sıcak ya da baharatlı yemekler
- Gebelik
- İlaçlar (genellikle doğum denetim hapları yahut hipertansiyon ilaçları)
- Süt eserleri alerjisi üzere birtakım besin alerjileri
- Sigara dumanı
- Endüstriyel kirleticiler
- Egzos dumanı
- İleri yaş
- Vazomotor rinit (genelde ileri yaşta görülen burun salgı üretiminde düzenleme bozukluğu)
- Gastroözefageal reflü
- Diğer yutma bozuklukları
Geniz akıntısı belirtileri çeşitlilik gösteriyor
Geniz akıntısının belirtilerihastadan hastaya farklı yoğunluk ve çeşitlilikte görülebilir. Yalnızca akıntı hissi olan hastaların birçoğunda bu belirtilerin hiçbirinin olmadığı ya da bu belirtilerin farklı birçok hastalığın ortak belirtisi olabileceği de unutulmamalıdır. En sık karşılaşılan belirtiler;
- Boğazda akıntı, tahriş hissi ve ağrı
- Çok sık yutkunma ihtiyacı
- Sürekli boğaz temizleme
- Pürüzlü ses
- Boğazda yumru hissi
- Öksürük (genellikle iki aydan uzun süren)
Geniz akıntısının tedavisi sebebe nazaran belirleniyor
Geniz akıntısında tedavi sebebe yönelik yapılır. Bakteriyel sinüzitlerde tedavi uygun antibiyotik, burun yıkama uygulamaları ve spreyler ile yapılmaktadır. Kronik sinüzitlerde endoskopik cerrahi ile sinüslerin temizlenmesi birçok vakit tedavinin bir modülüdür. Alerji kelam konusu olduğunda alerjenden uzak kalmak, topikal steroid spreyler ve yeni jenerasyon antihistaminikler tedavi seçenekleri ortasındadır. Geniz akıntısı sebebi gastroözefageal reflü ise yüksek yastık kullanılması, yatmadan evvel yemek yenmemesi, kahve ve alkol tüketiminin azaltılması ve bazen antiasit ya da mide gözetici üzere ilaçların kullanılması önerilir.
Septum deviasyonu, konka büyümesi, polip, septum perforasyonu üzere burun içinde yapısal bir sorundan ötürü oluyorsa cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir. Geniz akıntısının altta yatan sebebinin saptanamaması ender değildir ve bu durum ekseriyetle ileri yaş kümesinde kelam mevzusudur. Bu türlü durumlarda bir mani yoksa hastaların sıvı alımını artırmaları (günde sekiz bardak su), mukus inceltici ilaçlar kullanmaları ve burun yıkaması yapmaları önerilmektedir.
Geniz akıntısına karşı bu tedbirleri alın
- Evinizde ya da iş yerinizde hava nemini artırmak için soğuk bir buharlı nemlendirici yahut buharlaştırıcı kullanın.
- Sıvı tüketimini artırın. Bu teneffüs yollarının nemlenmesini sağlayacak, mukusu inceltecektir.
- Kahve tüketimi ve alkol alımı üzere sıvı kaybettiren alışkanlıklarınızı azaltın.
- Kuru ve soğuk havalara uzun mühlet maruz kalmayın.
- Aktif ya da pasif sigara kullanıcısı olmayın.
- Sabah meskenden çıkmadan ve gece yatmadan evvel en az günde 2 sefer olmak üzere deniz suyu spreyi ile burun paklığı yapın.
- Bildiğiniz bir alerjiniz varsa alerjenlerden uzak durun ve uygun alerji tedavisi için hekiminize başvurun.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
